Op Facebook stelde Leo Blokhuis de vraag of we nog muziek draaiden van R. Kelly, Michael Jackson of Ryan Adams, drie muziekhelden waarvan bekend is dat zijn ernstig normoverschrijdend gedrag hebben tentoongespreid. Ik (en een deel van jullie waarschijnlijk ook) heb vooral te maken met laatstgenoemde. Een lezer vroeg ons al waarom wij daar niets over schreven. Dat laatste had vooral te maken met tijdgebrek, maar toch ook wel met schroom want ik was er en -ik geef hier maar gelijk toe- ik ben er ook nu nog niet uit.
Bij al die andere artiesten en tel daar ook al de diverse gevallen  uit de film- en toneelwereld die te maken hebben gekregen met #metoo-beschuldigingen, was ik gauw klaar. Afgezien van een obligaat gevoel van: “Nou nou, wat een schurken, boontje komt om zijn loontje”, kwam ik niet. En hoefde ik ook niet echt te komen want ik draaide hun muziek toch al niet. En films met Kevin Spacey zullen er voorlopig niet gemaakt worden.

Maar Ryan Adams dan? In een artikel in de New York Times wordt hij door diverse vrouwen beschuldigd van manipulatief gedrag waarbij hij seks afdwong in ruil voor carrièrehulp. Een paar dagen geleden werd bekend dat zijn Engelse tournee geschrapt wordt. Fans wilden het geld van hun reeds gekochte kaartjes terug. Al eerder werd besloten de release van drie albums on hold te zetten. Natuurlijk, het is maar een artikel in een krant en er is bij Adams (nog) geen sprake van een onaantastbaar vonnis of iets dergelijks, maar het feit dat diverse bronnen het gebeurde bevestigen, wijst waarschijnlijk wel op een patroon.

De vraag is: kan je nog muziek draaien van iemand die beschuldigd wordt van ernstig verwerpelijk gedrag? Laat ik de vraag makkelijker maken en er even vanuit gaan dat de beschuldigingen waar zijn. En ik maak ‘m dan maar gelijk nog maar iets scherper: kun je met goed fatsoen nog muziek draaien (en er van genieten) van iemand die een (seksueel) misdrijf heeft gepleegd?

Hierover heb ik zitten piekeren de afgelopen weken. En ik kom er (nog?) niet helemaal uit. Naar nu blijkt ben ik vooral muziekliefhebber en minder moraalfilosoof. Maar ik wil er meer van weten. Een paar van mijn overwegingen hieronder.

Voor de beantwoording van de vraag is van belang of je de kunst vereenzelvigt met de maker ervan. Ik denk dat je die vraag in zijn algemeenheid ontkennend zou moeten beantwoorden. En dan ga ik er voor het gemak van uit dat de liedjes van Adams van hem zijn en tel ik het feit dat allerlei anderen daar aan hebben meegewerkt niet mee. Daar wil ik me namelijk niet achter verschuilen. Ik heb het idee dat slechts in het geval dat de kunst direct voorkomt uit de verwerpelijke daad of denkbeelden van de maker,  je kunt stellen dat die kunst an sich ook verwerpelijk is. Een Richard Wagner die antisemitische liederen componeert, dat zou fout zijn. Maar zou ik niet meer mogen genieten van de schilderijen van Pyke Koch, omdat hij (naar verluid in elk geval tijdelijk) sympathiseerde met het fascistisch gedachtegoed?
Toegepast op de casus van Ryan Adams: ik draai ‘m gewoon, omdat ik het (nog steeds) mooi vind.

De volgende vraag is dan: geef ik geld, b.v. door het aanzwengelen van Spotify, aan iemand die –nog steeds scherp gesteld- een (seksueel) misdrijf heeft gepleegd? Ook hier doet feitelijk de maker er niet toe. Ik betaal zuiver en alleen voor het product, de muziek. “Ja, maar…”, zegt dan een stemmetje in mijn achterhoofd. Echt prettig voel ik me er niet bij. Zoals een dergelijk gevoel er ook voor zorgt dat ik weiger om op vakantie te gaan naar landen waar een totalitair regime de dienst uitmaakt. Of zoals ik me in 2017 voorgenomen had, om niet meer te vliegen (maar onlangs toch weer een vliegvakantie boekte). Het blijft aanmodderen. Daarbij: zijn alle artiesten die ik financieel ondersteun dan wel allemaal zo zuiver op de graat? Of zijn dat misschien ook manipulatieve despoten of lui waar in moreel opzocht een steekje los aan is. Wie zonder zonde is… Ik weet dat allemaal niet. En gelukkig maar, het maakt het leven een stuk makkelijker. En waar ik trouwens ook geen weet van heb, zijn alle goede daden van een artiest. Wie weet hoeveel beginnende muzikanten door Ryan Adams verder zijn geholpen zonder dat daar een tegenprestatie tegenover stond. Wil ik dan bij elke aanschaf ineens een volledig moreel oordeel vormen over de verkopende artiest? En als ik dan zou besluiten om geen albums van Ryan Adams te kopen, moet ik dan iets vinden van mensen die dat wel doen? Holymoly, dan wordt het leven wel ingewikkeld.

Overigens pleit ik er niet voor dat allerlei misstanden dan maar onbelicht moeten blijven. Wat fout is, is fout en dat moet, zeker met het oog op het voorkomen van herhalingen, vol in beeld komen. Juist dan zou je, als je daartoe tenminste bereid bent, je elke keer opnieuw kunnen afvragen of je iemand (financieel) wil ondersteunen die dergelijke misstappen heeft gemaakt.