Met Jeff Tweedy geeft Jay Farrar al vanaf 1987 vorm aan de opkomst van alt.country. Hun band Uncle Tupelo breekt in Amerika in 1990 door met het inmiddels legendarische No Depression (waar een muziekblad zichzelf later naar vernoemt). Op 1 mei 1994 gebeurt het onvermijdelijke: na vier platen en intensief toeren door Amerika en Europa gooit Jay Farrar het bijltje erbij neer. Achteraf was het aan te zien komen: er is duidelijk sprake van twee kapiteins op één schip; sprake van een scheiding der geesten. Jay Farrar zegt er dit van: ‘It just kind of ran out of gas’; Jeff Tweedy is bondiger: ‘Jay quit.’ Zo eindigt de relatie tussen de twee voormalige schoolvrienden uit Belleville, Illinois.
Jay Farrar verhuist eerst naar New Orleans, vervolgens naar Los Angeles en keert dan weer terug naar het Midwesten. In juni 1995 treedt hij in Minneapolis, Minnesota voor het eerst op met zijn nieuwe groep –Son Volt –met daarin Mike Heidorn, de oorspronkelijke Uncle Tupelo-drummer, en de gebroeders Jim en Dave Boquist. Pedalsteel-speler Eric Heywood wordt los/vast bandlid. Met Brian Paulson –zowel producer van Uncle Tupelo’s Anodyne als van Wilco’s A.M.–neemt Son Volt de debuutplaat Trace op. Bij de release in september 1995 blijkt dat Farrar het Uncle Tupelo-geluid in zekere mate trouw is gebleven. Dit vanwege de rauwe gitaarsongs, met stevige riffs –vergelijk een band als Guided By Voices –zoals ‘Live Free’,‘Route’,‘Drown’ en ‘Catching On’. Opwindend en punky, maar toch ook meezingbaar en erg goed gezongen –nasaal en met een Midwestern-drawl –door Jay Farrar. Maar wat Trace tot een imminente countryrockplaat maakt, zijn de werkelijk superieure countryballads, die in het bijzonder de desolaatheid van het uitgestrekte Midwesten beeldend tot leven brengen. Farrar treedt hiermee in de voetsporen van folkies Pete Seeger en Woody Guthrie. Pedalsteel en slidegitaar omlijsten Jay Farrars stem in stemmige, sferische songs, die hun gelijke in het tijdsgewricht –midden jaren negentig –nauwelijks kennen. Dat begint al met ‘Windfall’, prachtig uitgevoerd en om te janken zo mooi. En dat zet zich voort met slepende, treurige countryrocksongs als ‘Tear Stained Eye’, ‘Out of the Picture’ en ‘Too Early’, en bereikt zijn apotheose in ‘Ten Second News’–een vrijelijke beschrijving van het dioxine-drama dat de inwoners van Times Beach, Missouri in 1995 overkwam: Driving down sunny 44 highway / There’s a beach there known for cancer / Waiting to happen. Luister en huiver.
En kan een album niet mooier afgesloten worden dan met een goed gekozen cover? Trace eindigt met het geweldige ‘Mystifies Me’, een cover van Ron Wood, een compositie die hij opnam vlak voor hij tot The Rolling Stones toetrad (in 1975). De melancholieke ballad sluit naadloos aan op al de prachtige Farrar-composities die Tracebevolken. Wat, alles samengevat, Trace tot een van de beste jaren negentig alt.country maakt. Ergens tussen The Jayhawks’ Hollywood Town Hall (1992), Wilco’s Being There (1996) en Whiskeytowns Strangers Almanac (1997). In die canon hoort ook Son Volts Trace.

‘Windfall’| ‘Live Free’| ‘Tear Stained Eye’| ‘Route’| ‘Ten Second News’| ‘Drown’| ‘Loose String’| ‘Out of the Picture’| ‘Catching On’| ‘Too Early’| ‘Mystifies Me’