Een van de onbegrijpelijke dingen des levens is dat de Amerikaanse singer-songwriter Neal Casal zijn platen niet in eigen land uitgebracht krijgt. Alleen Casals debuut, Fade Away Diamond Time, beleefde een major release. Na drie jaar lang gevolgd te zijn door de talentjagers van major BMG tekende Neal een contract en nam in ’95 zijn debuut op. Vlak voor kerstmis van datzelfde jaar kwam tijdens een tournee het onverwachte telefoontje van BMG: het contract werd met onmiddellijke ingang beëindigd. Neal Casal is dan vogelvrij en Free To Go. Wrang genoeg de titel van het sleutelnummer van zijn inmiddels klassieke debuut.

It must have something to do with letting go

You must have something to say to me

You are free to go

De vrijheid om de teugels van een rusteloze geest te laten vieren, de drang om alles achter te laten, lijkt de rode draad te zijn in Neal Casals levensverhaal. Casal wordt geboren in New Jersey in 1968. Groeit op met jaren zeventig FM-rock en de last van een gebroken gezin. Zijn ouders scheiden als Neal drie jaar is. Vanaf dan leidt hij een min of meer zwervend bestaan; hij verhuist zes keer. Weet dan al wat zwerven en rusteloosheid inhoudt; weet dan als geen ander wat verlaten en verlaten worden betekent. Ziehier de kiem van het genie – in de zin van scheppend vernuft – van Casal. Een vruchtbare bodem voor een rusteloze geest. Een fundament voor een muzikantenbestaan.

De release van Casals debuut in 1995 is niets anders dan een mijlpaal in zijn bestaan. Fade Away Diamond Time is een bijna perfect debuut. De plaat nestelt zich gemoedelijk naast Hollywood Town Hall van The Jayhawks, ook zo’n klassieke jaren negentig countryrockplaat. Casals producer is Jim Scott, afkomstig uit de stal van Rick Rubin. Naast Scott spelen Don Heffington, Bob Glaub en John Ginty een belangrijke rol. Fade Away Diamond Time is opgenomen in Californië met een budget van $ 100.000. Dat geld is goed besteed want de plaat klinkt warm, vol en organisch. Er wordt veel gebruikt gemaakt van Hammond-orgel en pedal steel, maar de belangrijkste rol is weggelegd voor de gitaar en de stem van Neal Casal. Casals gitaarspel is lyrisch en puntig; rijk. Zijn stem is hoog en nadrukkelijk, doet denken aan Jackson Browne. Het zijn voornamelijk liefdesliedjes, maar de liefde is niet gemakkelijk voor Neal. Dit uit zich het eerst in Free To Go. Casals liefde is vrij om te gaan, een boodschap welke Casal benadrukt met een loeiende gitaarsolo à la Neil Young. Op zijn debuut kiest Casal voor midtempo ritmes, een gebied waar zijn stem en spel het best gedijt. Onnadrukkelijk maar tevens onontkoombaar. Elementen uit country en rhythm and blues, uit klassieke rock in de trant van Gram Parsons, Creedence Clearwater Revival en The Rolling Stones ten tijde van Sticky Fingers – als Keith Richards kennisgemaakt heeft met GP – zijn verwerkt in de tijdloze composities. Teksten bevatten frases als These days with you have come to pass en Fly away – with no help from above I’ll feel no pain. Neal verlaat en wordt verlaten. Hij lijkt eenzaam en gelaten. Een ware loner, wiens leven zich onderweg afspeelt en in eenzame motels with only love to guide you (Cincinatti Motel). Het briefje aan de deur, de laatste kus, inpakken en wegwezen.

Dat is ook wat er gebeurt op de avond voor Kerst in 1995. Zijn platenlabel laat Neal letterlijk stranden ergens in de Midwest, om precies te zijn in Midway, Pennsylvanië. Hem rest een kapotte auto en een gebroken moraal.

Gelukkig wordt Casal geadopteerd door het Duitse Glitterhouse label, een haven voor gestrande Amerikaanse muzikanten. In de warme schoot hiervan werkt hij aan een indrukwekkend oeuvre en bouwt voort op de grandeur en klasse van Fade Away Diamond Time, een moderne countryrock-klassieker.

Day In The Sun / Maybe California / Free To Go / Leaving Traces / Bird In Hand / These Days With You / Cincinnnati Motel / Feel No Pain / One Last Time / Open Ground / Detroit Or Buffalo / Sunday River